ماسک‌ها

یک ماسک خمیر صاف و نرمی است که بر روی پوست به کار می‌رود و باید به سرعت پوشش ایجاد نماید که در صورت نیاز بتوان آن را به آسانی از روی پوست جدا کرد. ماسک‌ها مواد چربی و زائد پوست را با عمل جذبی خاک‌ها،‌ رُسی‌ها و کلوئو جذب می‌نمایند. وقتی که در خاتمه عمل، ماسک از روی پوست برداشته شد، مواد زائد به همراه آن جدا می‌شود.

w ویژگی ماسک‌های صورت

– باید نرم بوده و عاری از ذرات زبر و خشن و بوهای نامطبوع باشند.

– باید نسبت به پوست بی‌ضرر و غیرسمی باشند.

– به سرعت روی پوست خشک شوند.

– بعد از استعمال بدون ایجاد درد یا ناراحتی از روی پوست برداشته شوند.

– ماسک‌های پودری شکل، باید به سهولت در آب پراکنده شده و خمیر خوب و یکنواختی ایجاد کنند.

– هر گونه ماده باقی مانده‌ای باید به راحتی به وسیله آب برطرف شود.

کاربرد ماسک‌ها

• پاکیزگی و پاکسازی

• رطوبت‌رسانی

• پایه‌ای برای پیلینگ peel-off-mask!

• تقویت‌کننده و افزایش قوام پست، شکل‌دهنده (انقباض پوست) و سفت‌کننده Firming-Remodeling

• پاک‌کننده به عنوان جاذب چربی‌ها

• بسته به نوع سایر مواد همراه دارای خواص دیگر درمانی نیز هستند.

• باعث شادابی مجدد پوست می‌شوند.

• بعضی از آن‌ها نرم‌کننده‌اند.

• برخی از ماسک‌ها می‌تواند تنفس سطحی پوست را القاء نماید.

انواع ماسک

ماسک‌ها از لحاظ ساختاری به دو نوع ماسک‌های کلاسیک و ماسک‌های غیرکلاسیک و خانگی تقسیم می‌شوند.

ماسک‌های کلاسیک شامل ماسک‌های موی Wax و ماسک‌های Vinyl-Rubber می‌باشند.

1- ماسک‌های موی Wax:

این گروه جزء گروه امولنیت‌ها هستند (از موم‌های پارافینی نیز در ماسک‌های موی استفاده می‌شود که در گروه هیدروکربن‌ها جای دارند). از این گروه نمی‌توان به عنوان پایه در ماسک برای افزودن سایر مواد استفاده نمود و تقریباً فقط سایر امولینت‌ها یا مواد دارای خاصیت ؟؟؟؟ یا گلیسیرین به علت خاصیت چرب بودن را می‌توان به آنها اضافه نمود.

برای تهیه این ماسک از موم، پارافین با نقطه ذوب مناسب همراه با ژله نفتی (ژل پرولاتوم) یا باستیل الکل استفاده شده تا راحت روی پوست روان شود. این اجزا ذوب می‌شوند و آنها را در حالت گرم (°C40-35) برس کوچکی روی صورت می‌مالند.

موم به محض تماس با پوست صورت شروع به سفت شدن می‌کند و به همین علت سرعت ماسک‌گذاری اهمیت زیادی دارد تا تأثیر ماسک بیشتر دیده شود. پس از گذشت زمان 20-15 دقیقه از زمان مالیدن موم گوشه آن را گرفته به صورت یک تکه از سطح پوست جدا نمایید.

این فرآورده‌ها به میزان زیادی باعث ایجاد تعریق شده و به رفع آلودگی‌ها و مواد زائد از روی پوست کمک می‌کند.

مورد مصرف این ماسک‌ها برای پوست‌های خشک است و برای پوست‌های چرب و یا پوست‌های بسیار حساس مناسب نیست و ممکن است باعث تحریک پوست شود.

از این نوع ماسک‌ها می‌توان به طور مستقیم در روی صورت استفاده کرد یا ابتدا از یک گاز که چشم و دهان آن در آورده شده است روی صورت استفاده شده و سپس ماسک را روی صورت پهن می‌نماییم. این روش بهتر است چون ماسک در انتها خشک شده و به پوست صورت می‌چسبد و لذا موقع برداشتن به ساختمان و لایه‌های پوست ترومای کمتری وارد می‌شود.

خصوصیات ماسک‌های مومی:

این ماسک‌ها در ابتدا پوست را گرم می‌کنند. بسته به نوع ماسک، حدود ¢20 روی پوست می‌مانند، جاذب نیستند و پاک‌کننده‌های خوبی به شمار نمی‌روند، ‌در انتها روی پوست خشک می‌شوند.

به عنوان سفت‌کننده و Remodeling نیز در پوست‌های خشک به کار می‌رود. به علت وجود خواص امولینتی این ماسک‌ها دارای خواص مرطوب‌کنندگی هستند. به علت جلوگیری از تبادلات آب هنگام وجود ماسک روی صورت، بعد از پاک کردن این نوع از ماسک‌ها اجباراً باید از مرطوب‌کننده استفاده نمود.

بعد از استفاده از این نوع ماسک‌ها یک لایه چربی روی پوست به جا می‌ماند، لذا در پوست‌های خشک مفید واقع می‌شود (اختصاصی جهت پوست‌های خشک است). این ماسک‌ها کار پاکسازی انجام نمی‌دهند.

2- ماسک‌های Vinyl-Rubber

جنس این ماسک‌ها از polyvinyl (Alcohol (P.V.A.)) است و با لاتکس و آب تشکیل امولسیون داده و بعد از مالیده شدن روی پوست و تبخیر آب محلول فوق به صورت یک پوشش پلاستیکی روی صورت باقی می‌ماند و مانند چسب عمل می‌کند و می‌توان آن را به صورت یک تکه از روی پوست بلند نمود. از خواص این ماسک تحریک جریان خون موضع است. به علت کشیدگی موقت پوست مورد مصرف این دسته از ماسک‌ها در افراد میانسال است. از این ماسک‌ها می‌توان به عنوان پایه‌ی برای پیلینگ استفاده نمود.

Peel off mask برای انواع پوست کاربرد دارد و اختصاصی نیست.

این ماسک‌ها به علت باقی گذاشتن فیلم چرب روی پوست کاملاً خشک نمی‌شوند (مانند سایر ماسک‌ها از جمله ماسک‌های خاک رُس) ولی می‌توان در پایان عمل ماسک‌گذاری آن را به صورت یک لایه متحدالشکل و چرب از سطح پوست جدا کرده بر حسب مورد تا ¢20 روی پوست استفاده می‌شوند.

ماسک ژله‌ای:

این گروه در ردیف ماسک‌های وینیل ورابر قرار دارند.

ماسک‌های ژله‌ای از دو نوع تشکیل شده‌اند:

الف: سوسپانسیون یک ماده آلی هستند مانند نشاسته، صمغ یا ژلاتین (مثل ماسک حاوی گلیسیرین یا ژلاتین و صمغ کتیرا)

ب: مخلوطی از ترکیبات رزین غیرآلی صناعی

اکسید روی، کامفر، کائولن، عسل، دی اکسید تیتانیوم را می‌توان به آن افزود.

ماسک پس از مالیده شدن روی پوست شروع به خشک شدن نموده که می‌توان آن را به صورت یک تکه از سطح پوست برداشت. مورد مصرف این دسته از ماسک‌ها بستگی به مواد موجود در آنها دارد ولی ماسک‌های ژله‌ای برای انواع پوست و به خصوص پوست‌های چرب مناسب هستند. این ماسک‌ها باعث سفتی پوست و پاکیزگی و نرمی آن می‌گردند.

3- ماسک‌های هیدروکولوئید Hydrocolloid Mask

برای انواع پوست به کار می‌روند و موجب رطوبت‌سانی خوبی مخصوصاً برای پوست‌های خشک می‌شوند. این ماسک حالت‌دهنده محسوب می‌شوند و می‌توانند حامل‌های خوبی برای هومکتانت‌ها باشند. به علت عدم ایجاد اختلال در تبادلات آب استفاده از مرطوب‌کننده‌ها به دنبال عمل ماسک‌گذاری الزامی نیست. این گروه به شکل پودر آب‌دوست بوده و بعد از مخلوط کردن با مقدار محاسبه شده آب ولرم و تشکیل خمیری با قوام ماسک‌های گچی جزو این گروه قرار دارند.

4- ماسک‌های با پایه زمینی Earth Base Mask

نام‌های دیگر این نوع ماسک‌های عبارتند از: Paste Mask, Clay Mask

این ماسک‌ها جاذب چربی بوده و پاک‌کننده و سفت‌کننده هستند. انواع خاک‌های رُس در این دسته قرار دارند. در استفاده از این ماسک‌ها ابتدا پوست خنک می‌شود و بعد ماسک روی پوست خشک می‌شود و زمان ماندن آن روی پوست بستگی به نوع آن دارد. اساسی‌ترین ماسک‌ها را گل‌ها و خاک‌ها تشکیل می‌دهند و به میزان زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

سایر موارد قابل افزودن به آن عبارتند از:

عوامل نرم‌کننده پوست، عوامل سفیدکننده پوست  قابض (که باعث بسته شدن منافذ می‌شود)، عوامل قابض قوی مانند اسید لاکتیک، سولفات‌های آلومینیوم و پتاسیم یا قابض‌های ضعیف مانند گچ، عصاره هاماملیس، آب گل پرتقال، نارنج، آب میوه‌ها و غیره.

A– گروه ماکت‌های با پایه خاک‌های رُسی:

ماده زمینه‌ای و اصلی این مواد خاک رُس است. گل رس پس از سفت شدن، چربی، آلودگیرها و سلول‌های مرده سطح پوست را به خود می‌گیرد و پوست را تمیز می‌نماید. گروهی نیز حاوی ترکیبات افزودنی بوده که موجب تحریک و تسکین پوست علاوه بر خواص قبلی خاک‌های رسی می‌شوند. کائولن یا خاک رسی چنین که پودر کرمی سفید تا زرد کمرنگ است جاذب چربی ضعیف بوده که حتی در پوست‌های خشک و حساس به کار برده می‌شود. (ضعیف‌ترین ماسک در این گروه است)

خاک فولرز: پودری سبز خاکستری رنگ است. این ماده قدرت عمل بیشتری از کائولن داشته و دارای خواص پاک‌کنندگی و جذب عمیق می‌باشد. این پودر اثر تحریک‌کننده دارد و به همین جهت تا اندازه‌ای پوست را قرمز می‌کند. علاوه بر این اثر سفیدکنندگی و روشن‌کنندگی روی پوست دارد. این پودر به خاطر اثرات قوی در پوست‌های چرب و دارای احتقان استفاده شده و برای پوست‌های حساس مناسب نیست.

نبتونیت: خاک رس سفید تا سبزرنگ است که بیشتر خواص سفت‌کنندگی و جذب‌کنندگی آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. جاذب بسیار قوی بوده و در پوست‌های فوق‌العاده چرب به کار می‌رود. (قوی‌ترین ماسک در این گروه است)

Pink یا Rose: خاک رس صورتی است که حاوی اکسید آهن می‌باشد و برای پوست‌های چرب تا معمولی کاربرد دارد.

Red Clay: حاوی مقادیر زیادی از اکسید آهن است و برای پوست‌های چرب و آکنه‌ای اختصاصی عمل می‌کند.

Sea Clay: خاک رس دریایی است که در کلیه پوست‌های چر می‌توان استفاده کرد.

ماسک‌های گل رس برای پوست‌های خیلی تیره مناسب نیستند. زیرا پس از برداشتن ممکنست از خود رگه‌های سفیدی بر جای بگذارند. بنابراین برای افراد دارای پوست تیره باید از انواع دیگری از ماسک‌ها استفاده نمود.

B– ماسک‌های پودری که جزء خاک‌ها نیستند:

کربنات منیزیوم: پودر نرم کرک مانند و سبک با اثر موقتی قابض تا تقویت‌کنندگی و نیروبخشی Tonning بر روی پوست، که به خاک‌های رسی افزوده می‌شود، حجیم‌تر و سنگین‌تر گردد. به طور معمول این ماده برای پوست‌های معمولی و خشک همراه با منافذ باز کاربرد دارد.

گوگرد: پودر زرد و نرم است که به خاک فولرز ویژه پوست‌های چرب اضافه می‌شود. این ماده خاصیت کراتولیتیکی داشته و به علت دارا بودن اثرات خشک‌کننده روی جوش‌های چرکی در ماسک‌های صورت ویژه آکنه مصرف می‌شود.

کالامین: پودر زرد کم‌رنگ صورتی حاوی کربنات روی و مقدار کمی اکسید روی است. این ماده دارای خواص تسکین‌دهندگی بر روی پوست بوده بنابراین می‌توان آن را در مورد پوست‌های حساس و ملتهب و لطیف مورد استفاده قرار داد.

از پودرهای گیاهان نیز می‌توان در ماسک‌های صورت استفاده کرد شامل:

آرد جو دوسر: از جو دوسر گرفته می‌شود به صورت دانه‌های نرم به دست می‌آید. دارای خاصیت پاک‌کنندگی و تسکین‌دهندگی بوده و برای انواع پوست‌ها کاربرد دارد.

از مایعاتی که در ساختن ماسک‌های صورت به کار می‌روند عبارتند از:

1- عصاره ویچ هازل یا هاماملیس: دارای خاصیت قابض برای پوست‌های چرب است.

2- هومکتانت گلیسیرین: جاذب رطوبت بوده و اجازه نمی‌دهد ماسک خشک شود. برای پوست‌های خشک و میانسال به عنوان مرطوب‌کننده به کار می‌رود.

3- گلاب و عرقیات گیاهی: این محلول بسیار ملایم و با اثرات تحریکی کم و منقبض‌کنندگی هستند و در ضمن اثر تونینگ هم دارند. در پوست‌های حساس و خشک کاربرد دارد.

روغن بادام شیرین: با خواص مغذی و تسکین‌دهندگی برای پوست‌های خشک کاربرد دارد.

آب مقطر: اثر محرک ضعیف دارد. این مایع از جنس روغن بوده و اجازه نمی‌دهد که ماسک خشک شود. در پوست‌های بسیار حساس و خشک کاربرد دارد.

فرمولاسیون ماسک‌های صورت:

پوست معمولی: کربنات منیزیوم یا کائولن با گلاب همراه با عصاره ویچ هازل

پوست خشک: آرد جو دوسر یا کالامین با گلاب یا آب

پوست چرب: خاک فولرز و کائولن با عصاره ویچ هازل

پوست حساس: کالامین با گلاب

پوست آکنه‌ای: کائولن و خاک فولرز با عصاره ویچ هازل

از نمونه دیگر این ماسک‌ها: کائولن 80 گرم، کربنات منیزیوم 15 گرم، نشاسته 5 گرم، پودر تراگانت 1 گرم. در پوست‌های خیلی چرب 5 گرم تری‌اتانول آمین اضافه می‌شود. این دیوار را با هم مخلوط و کمی آب هاماملیس و چند قطره آب لیموترش به آن اضافه می‌شود. این ماسک سردسته ماسک‌های قابض برای پوست‌های شوره‌ای چرب است.

گروه‌های ماسک را می‌توان به صورت نوبتی استفاده کرد که می‌توان از آن تحت عنوان بازی با ماسک‌ها یاد نمود.

مثال‌های زیر از موارد استفاده از ماسک‌ها می‌باشد:

برای شکل دادن و مرطوب کردن پوست خشک می‌توان مانند استفاده از مرطوب‌کننده‌ها رفتار نمود یعنی در تابستان از یک امولینت که در این جا ماسک‌های مومی هستند و در زمستان از هومکتان‌ها که در این جا ماسک‌های هیدروکولوئید هستند استفاده نمود.

پوست چرب در زمستان از ماسک‌های هیدروکولوئید و در تابستان از خاک‌های رسی استفاده می‌شود. در پوست‌های خشک در سه جلسه پشت سر هم احتیاج به یک جلسه پاکسازی عمقی دارند و باید ماسک‌های تمیزکننده به کار برد که پیشنهاد می‌شود از خاک رس نوع کائولن استفاده شود.

نگرش در تجویز ماسک بر مبنای پاکسازی صورت و رفع خشکی و سفت کردن صورت است که اولویت با پاکسازی صورت است.

لذا در یک خانم میانسال که اکثراً پوست خشکی دارد در صورت استفاده از ماسک برای اولین بار می‌توان از ماسک کائولن استفاده نمود. در دفعات بعدی می‌توان از متد پیلینگ استفاده نمود یا به جای آن از ماسک وینیل ورابر از نوع حاوی اسیدهای میوه (پیل اُف ماسک) به جای پیلینگ استفاده کرد. این ماسک باعث بهبود شفافیت، یکنواخت کردن ضخامت پوست، بهبودی و ترمیم نقصان بافت‌ها، ضخامت دادن به بافت با تحریک ساخت کلاژن و تحریک فیبروبلاست‌ها می‌شود. در جلسات بعدی در صورت وجود رطوبت ناکافی می‌توان ماسک هیدروکولوئید داد و یا ماسک مومی را پیشنهاد کرد.

برای پوست چرب نیز با در نظر گفتن اولویت پاکسازی می‌توان از ماسک‌های خاک رس استفاده نمود و بعد ماسک‌های پیل اُف به کار برده می‌شود. هیدروکولوئیدها در زمستان کاربرد بیشتری در مورد این گونه از پوست‌ها دارند ولی توجه می‌شود از ماسک‌های مومی استفاده نشود.

اسکراب و ماسک‌های اسکراب‌کننده: این قبیل از ماسک‌ها دارای دو خاصیت ماسک و اسکراب هستند و در آنها از اکسفولینت‌های جامد استفاده شده است. در کاربرد از این مواد ابتدا صبر می‌شود تا اثر ماسکی اعمال شده و سپس ماسک را کمی مرطوب نموده و به صورت اسکراب با حرکات دورانی برمی‌دارند. اسکراب‌ها را می‌توان به هر ماسکی اضافه کرد ولی در این مورد ماسک‌های وینیلی برتری دارند، که در نتیجه خاصیت پاکسازی آنها افزایش می‌یابد.

گروه‌های فرعی ماسک‌ها شامل:

1- ماسک‌های گرمایی: این ماسک‌ها حاوی مواد معدنی گوناگونی هستند. ترکیبات آن با هم مخلوط شده و روی پوست صورت به جز دور چشم و دهان مالیده می‌شود. این گروه از ماسک‌ها با افزایش دمای صورت باعث باز شدن منافذ شده و در نتیجه به رفع آلاینده‌های سطحی و موجود در منافذ صورت کمک می‌نماید. این ماسک‌ها پس از گذشت قوی سفت شده و قالب می‌بندند که در نتیجه کمک به جمع شدن منافذ نیز می‌نمایند. این ماسک‌ها نیز بعد از خشک شدن به صورت یک تکه برداشته می‌شوند.

2- ماسک‌های نرم: این نوع از ماسک‌ها قابلیت سفت شدن ندارند و قالب نمی‌بندند و در نتیجه قابلیت قوام دادن به پوست را به خوبی سایر ماسک‌ها ندارند. این ماسک‌ها شامل کرم‌ها، ماسک‌های طبیعی میوه‌ها و گیاهان، روغن گرم می‌باشند.

3- ماسک روغن گرم: این ماسک‌ها شاکل یک نوع روغن گیاهی مثل روغن زیتون یا بادام است که قبل از مصرف کمی گرم می‌شوند. از خواص این ماسک اثر نرم‌کنندگی و حفظ تعادل رطوبت طبیعی پوست است. این روغن‌ها را می‌توان به شکل کمپرس گاز که قبلاً به شکل صورت و گردن بریده شده در داخل روغن گرم و استفاده از آن روی صورت استفاده نمود. البته حفاظت چشم توسط قطعات مرطوب پنبه توصیه می‌شود. مدت زمان ماسک‌گذاری در این روش ¢20-¢10 است و در مورد پوست‌های میانسال و یا خشک و بدون آب کاربرد دارد.

4- ماسک‌های طبیعی: این نوع از ماسک‌ها از ترکیبات کاملاً طبیعی درست شده که در ترکیبات آنها ویتامین و مواد معدنی به وفور دیده می‌شود. میوه‌ها و سبزیجات دارای اثرات قابض و محرک ضعیف بوده که از آنها به صورت له شده روی صورت استفاده می‌شود.

ماسک عسل دارای خواص تونینگ، کشیدگی پوست، ضدعفونی‌کننده و مرطوب‌کننده است.

ماسک انبه اثر تقویت‌کنندگی دارد.

ماسک موز باعث نرم شدن پوست می‌شود و برای پوست‌های حساس مناسب است.

5- ماسک کازئین و آلبومین: این نوع دارای کازئین (پروتئین شیر یا شیر دلمه شده)، گلیسرین، بوراکس پودر شده یا آلبومین، لیستین، تخم‌مرغ و غیره به همراه ماده محافظ می‌باشند. چنین ماسک‌هایی بر روی پوست اثر سفت‌کننده، پاک‌کننده آلاینده‌های سطحی پوست و نرم‌کننده دارند. از جمله این ماسک‌ها: کازئین 100 گرم، جوش شیرین 1 گرم، بیکربنات کلسیم 1 گرم.

6- ماسک‌های به شکل کرم: این نوع ماسک‌ها به صورت آماده قابل دسترسی است و دارای خواص نرم‌کننده و مرطوب‌کننده برای پوست هستند. بر حسب مواد اکتیو موجود در آنها در پوست خاص نیز کاربرد دارند و بهتر است جهت استفاده از آنها دستورات کارخانه تولیدکننده آن را به دقت مطالعه کرد.

مورد استفاده این ماسک‌ها در سالن مراقبت‌های پوستی بسیار زیاد و اغلب به عنوان تکمیل‌کننده درمان‌های پوستی استفاده می‌شوند.